تاملی در ادله حجیت استصحاب
نویسندگان
چکیده
یکی از ادله و مدارکی که فقها و مجتهدان در تمام ابواب فقه آن را به کار میگیرند و گویا بدون آن در بسیاری از مسائل دچار سردرگمی خواهند شد، ابقای التسابقه است که در اصطلاح، آن را استصحاب میگویند. و به سبب همین اهمیت است که متاخرین از اصولیین توجه خاصی به استصحاب داشته و کتابهایی در باره آن تالیف نمودهاند. البته در این جا تصمیم نداریم بحثی را در باره استصحاب مطرح کنیم، بلکه تنها چیزی که در این مقاله میخواهیم مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، سند و مدارک استصحاب است. زیرا بسیاری از کلمات از آن حکایت دارد که مدرک استصحاب، روایاتی است که از حیثسند، متواتر یا مستفیضند و از حیث دلالت، تردیدبردار نیستند; و این معنی تقریبا در کلمات متاخرین مورد قبول واقع شده است. از طرف دیگر، قدمای ما در حالی که حجیت استصحاب را پذیرفتهاند، نامی از روایاتی که بر آن معنی دلالت کند به میان نیاوردهاند بلکه متعرض امور دیگری شدهاند و چنین خیال کرده اند که دلالت آن امور بر حجیت استصحاب تردیدبردار نیست. و این امور، همان چیزهایی است که به گمان متاخرین، کمترین ارزشی برای اعتبار استصحاب ندارد; و بدرستی که این قضیه منعکسه، موجب تعجب و شگفتی است. چه، این حق برای هرکسی محفوظ است که بگوید: اگر روایت معتبری در این باره وجود داشت که متضمن حجیت و اعتبار استصحاب در ابواب فقه بود، پس چرا امثال علامه حلی و محقق و صاحب معالم و مانند اینان که شغلشان ممارست در روایات و فتوا دادن بر اساس آنها بوده است، کمترین اشارهای به آن نکردهاند. و اگر اموری که آنان، برای حجیت استصحاب ذکر کردهاند تمام بود، همه متاخرین به نقد و رد آن نمیپرداختند. پس چگونه میتوان آن همه مسائل فقهی را بر چیزی بنا نهاد که به چنین سرنوشتی مبتلاست؟
منابع مشابه
بررسی ادله معتقدان به حجیت معرفت‌شناختی تجربه دینی
بررسی ادله معتقدان به حجیت تجربه دینی در اثبات متعلقش، محور مباحث مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد. این ادله را در پنج دسته جداگانه بررسی کرده‌ایم: 1. استدلال از طریق همانندسازی تجربه دینی با تجربه‌های حسی؛ 2. استدلال از طریق اصل آسان‌باوری و گواهی؛ 3. استدلال از طریق استنتاج بهترین تبیین؛ 4. استدلال اصلاح‌شده گاتینگ؛ 5. استدلال از طریق علم حضوری دانستن تجربه دینی. همه این استدلال‌ها، از اشکالات خاصی...
متن کاملبررسی اعتبار استصحاب در شک در مقتضی از نظر ادله آن
در این نوشتار بر بررسی همه جانبه‌ای در مورد شک در مقتضی تلاش شده است که آیا اصل استصحاب در مورد آن جاری است؟ اصل به معنای تعیین تکلیف هنگام شک و حیرت است، در حالی که کشف از واقع در آن لحاظ شده و منظور از مقتضی، استعداد مستصحب و قابلیت بقا و استمرار آن است. با اختصاص بخشی از پژوهش به مفاهیم و تعاریف متفاوت از مقتضی، ادله استصحاب مانند اخبار و روایات و بنای عقلا مورد توجه قرار گرفته است. گروهی بر...
متن کاملحجیت استصحاب کلی از دیدگاه امام خمینی(س) و میرزا حسن بجنوردی
در این مقاله استصحاب کلی از دیدگاه دو اصولی معاصر، امام خمینی و مرحوم میرزا حسن بجنوردی، مقایسه می‌شود. استصحاب کلی استصحاب مفهومی است که قابل صدق بر افراد کثیر است که بر مبنای مشهور اصولیین به سه نوع تقسیم می‌شود. امام خمینی استصحاب را در کلی نوع اول و کلی نوع دوم جاری می‌دانند. ایشان اشکال مهم وارد بر کلی نوع دوم را با قول به وحدت عرفیه پاسخ داده و سپس با بیان یک تفصیل که به اعتبار چگونگی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی نقد و نظر (فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الاهیات)جلد ۳، شماره ۱۲، صفحات ۲۸۴-۳۱۳
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023